Studioschilderijen

Emma Couperus (1885-1979) volgde een opleiding aan de Academie Minerva waar ze in 1912 cum laude afstudeerde. Desondanks lukte het haar niet als zelfstandig schilder door te breken. In kranten werd haar werk misprijzend weggezet als ‘een aanstellerig soort impressionisme’ en zij moest haar droom van autonoom schilderes al snel laten varen. Ze was van goede huize maar te trots om geld van haar vader aan te nemen. Bovendien bleef ze bewust ongetrouwd omdat ze haar nieuwverworven vrijheden niet wilde opgeven. Al met al is het dus niet zo verwonderlijk dat ze toevlucht zocht tot de toegepaste schilderkunst.

Rond het begin van de 20^ste eeuw was de portretfotografie een bloeiende tak van handel en was er veel geld te verdienen in en rondom deze industrie. De meeste portretfotografen hadden een grote studio, maar weinig talent. Dat was ook niet nodig; een foto maken ging volgens beproefd stramien met hulpmiddelen zoals schapenvellen of gedecoreerde zuilen. Bovendien kochten veel fotografen geschilderde achtergronden om zo een bepaalde sfeer aan hun portretten te geven. Dat is de industrie waarin Couperus terecht kwam. In haar woning-atelier maakten haar eigen impressionistische werken plaats voor grote uitrolbare landschappen en interieurs. Veel van deze achtergronden schilderde ze na van tekeningen en prenten uit boeken over de Egyptische en Romeinse cultuur. Het bleek dat dat goed in de markt lag en ze werd een gezocht figuur in de fotowereld.

Vanaf het begin van haar carrière vroeg ze de fotografen aan wie ze werk verkocht om een portret met een van haar achtergronden. Waarom ze dat deed is onduidelijk, misschien simpelweg om haar schilderijen te documenteren. Uit brieven aan haar zus blijkt dat ze niet erg gecharmeerd was van de portretten. Ze beschrijft ze als ‘fantasylooze, levenlooze fotografieën’. Omdat ze vond dat haar schilderwerk erdoor werd bezoedeld besloot ze simpelweg alle figuren weg te knippen. In haar nalatenschap is slechts een enkel intact portret gevonden; een foto waar ze zelf op figureerde.

   Emma Couperus voor een van haar schilderijen (rond 1925).